Czerniak – czy znajdujesz się w grupie ryzyka?

9 stycznia 2025 /Czerniaki, Informacje dla chorych

Czerniak – czy znajdujesz się w grupie ryzyka?

Być zdrowym | Prof. dr hab. n. med. Joanna Narbutt

Na prawdopodobieństwo zachorowania na czerniaka wpływa kilka czynników, w tym posiadanie konkretnego rodzaju fototypu skóry, który najbardziej narażony jest na oddziaływanie promieni słonecznych. W jaki sposób możemy ochronić się przed czerniakiem i innymi chorobami skóry przez cały rok?

Czy wszystkie typy skóry są narażone na rozwój czerniaka?

Według klasyfikacji Thomasa B. Fitzpatricka wyróżniamy sześć podstawowych fototypów skóry (przyp. red.). Na rozwój czerniaka najbardziej narażone są niskie fototypy: pierwszy, drugi oraz trzeci. Dominują one w rasie kaukaskiej, do której należą m.in. Polacy, co oznacza, że jesteśmy wysoce narażeni na tę chorobę. Niskie fototypy charakteryzują się jasnym odcieniem skóry, niebieskimi oczami oraz łatwością w uleganiu oparzeniom słonecznym. Do grupy ryzyka należą także osoby z rudymi włosami, zielonymi oczami oraz piegami.

W jaki sposób możemy ograniczać ekspozycję na słońce i chronić skórę przed promieniowaniem każdego dnia?

Ochrona polega na stosowaniu prostych zasad fotoprotekcji, czyli m.in. aplikacji kremów z filtrem przeciwsłonecznym przez cały rok, nie tylko w sezonie letnim. Powinny być to kremy ze wskaźnikiem SPF minimum 30, a latem 50 i 50+. Staramy się chronić skórę nie tylko poprzez nakładanie kremu z filtrem, ale również unikając ekspozycji na światło słoneczne w czasie okołopołudniowym, czyli w godzinach między 11 a 15. Kolejnym sposobem jest noszenie odzieży ochronnej – bluzek z długim rękawem, kapeluszy z szerokim rondem, okularów przeciwsłonecznych. Wracając do samego czerniaka, kluczowe w jego rozwoju są krótkie, intensywne ekspozycje na słońce w trakcie np. tygodniowego urlopu, doprowadzające do oparzeń. To bardzo niebezpieczne, szczególnie dla dzieci, ponieważ oparzenia w dzieciństwie, uszkadzające DNA skóry, znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia czerniaka w wieku dorosłym. Dlatego tak ważne jest wprowadzanie nawyków fotoprotekcji już u najmłodszych.

Jakie znaczenie ma fotoprotekcja i dlaczego warto o niej pamiętać nie tylko w wakacje?

O fotoprotekcji należy pamiętać przez cały rok, nie tylko w wakacje. Powinniśmy chronić skórę m.in. już podczas kwietniowej lub majówkowej jazdy na rowerze, na jesiennym spacerze i podczas jazdy na nartach zimą. Takie działanie zabezpiecza nas przed rozwojem wielu chorób skóry. Promienie UV mają także działanie immunosupresyjne – mogą osłabiać odporność skóry, przez co np. sprzyjać powstawaniu opryszczek i rozwoju innych infekcji wirusowych. Brak fotoprotekcji to także szybsze starzenie się skóry. Najważniejszym jednak jest fakt, że promienie UV w paśmie światła słonecznego odgrywają bardzo ważną rolę w rozwoju raków skóry – kolczysto-komórkowych, podstawno-komórkowych i czerniaka.

Jak dobrać odpowiedni preparat z filtrem i określić swój fototyp? Na co zwrócić uwagę przy wyborze produktu?

Na ogół my, Polacy, mamy niski fototyp skóry – między pierwszym a trzecim. Stąd też skuteczną ochroną szczególnie w okresie wiosenno-letnim będzie codzienne stosowanie kremów ochronnych z filtrem min. SPF 30, a zimą np. 15. Podczas dłuższej ekspozycji na słońce filtry te powinny być wyższe – latem 50 i 50+, zimą 30, a nawet 50. Gama produktów pozwala nam na dobranie idealnej ochrony dla siebie – mamy do wyboru kremy ochronne nawilżające, do skóry trądzikowej czy też do skóry wrażliwej. Możemy wybierać także spośród kremów z filtrami chemicznymi lub fizycznymi (mineralnymi). Jako specjaliści zalecamy stosowanie mieszanek obu tych kremów. Natomiast w przypadku AZS, alergii lub u bardzo małych dzieci należy stosować produkty z filtrami fizycznymi, czyli mineralnymi.

Źródło: byczdrowym.info