Według raportu, w Polsce przybliżony szacunek całkowitych kosztów związanych z HPV, oparty na dostępnych danych z kilku źródeł, wynosi około 135 milionów euro rocznie (około 578,9 milionów PLN w 2024 roku).1
Ekonomiczne obciążenie chorobami związanymi z HPV podkreśla kluczową rolę skutecznych strategii zapobiegawczych, w tym programów szczepień i badań przesiewowych, w łagodzeniu zarówno konsekwencji zdrowotnych, jak i finansowych.
Walka z wirusem HPV to nie tylko ratowanie ludzkiego życia, ale również szansa na znaczące oszczędności finansowe dla systemów opieki zdrowotnej na całym świecie. Szczepienie przeciw HPV jest wysoce opłacalne.2
HPV jest poważnym problemem zdrowotnym, odpowiedzialnym za groźne choroby wywołane wirusem HPV, w tym niektóre nowotwory. Na całym świecie HPV odpowiada za około 4,5% wszystkich przypadków chorób onkologicznych, co przekłada się na 630 000 nowych zachorowań rocznie.3 Oprócz niektórych chorób nowotworowych, HPV jest również przyczyną innych schorzeń, takich jak kłykciny kończyste.
Chociaż rak szyjki macicy - jeden z głównych nowotworów związanych z HPV - jest w dużej mierze możliwy do uniknięcia, wciąż pozostaje jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów.4 W Polsce również rak szyjki macicy jest najczęstszym nowotworem powiązanym z zakażeniem wirusem HPV – zajmuje trzecie miejsce wśród nowotworów u kobiet w wieku 15–44 lata oraz szóste w ogólnej klasyfikacji nowotworów u kobiet.5 Statystyka zgonów jest niepokojąca - według danych z 2021 roku wskaźnik umieralności z powodu raka szyjki macicy w Polsce wynosił 6,93 zgonów na 100 000 kobiet, co prowadziło do około 1 361 przypadków śmierci rocznie.6 Dodatkowo, Polska odnotowuje jedne z najniższych pięcioletnich wskaźników przeżycia w porównaniu do średniej europejskiej, co wskazuje na potrzebę intensyfikacji działań prewencyjnych.
Profilaktyka chorób wywołanych wirusem HPV znacznie tańsza niż ich leczenie
Zapobieganie nowotworom zależnym od HPV to nie tylko kwestia zdrowia publicznego, ale także realne ograniczenie kosztów dla systemu opieki zdrowotnej. Średni koszt leczenia jednej polskiej pacjentki z rakiem szyjki macicy wynosi około 28 tysięcy złotych, a liczba nowych przypadków rocznie sięga 3 000. W 2022 roku całkowite koszty leczenia raka szyjki macicy wyniosły blisko 92 miliony złotych. Dla porównania, roczny koszt realizacji programu zapobiegania temu nowotworowi to ponad 20 milionów złotych.7
Choć rak szyjki macicy jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych i kosztownych konsekwencji zakażenia HPV, nie jest on jedynym obciążeniem dla systemu ochrony zdrowia. Dane dotyczące innych chorób związanych z HPV niestety są ograniczone, co pozostawia istotną lukę w zrozumieniu szerszych skutków ekonomicznych zakażeń HPV.
Nowo opublikowany raport „Ekonomiczne obciążenie HPV: korzyści płynące z zapobiegania zakażeniom HPV” (oryg. HPV's Economic Burden: Unmasking the Benefits of HPV Prevention) został przygotowany przez Asc Academics we współpracy z prof. Maartenem J. Postmą, profesorem farmakoekonomii z Uniwersytetu w Groningen (Holandia).
Autor raportu prof. Maarten J. Postma, profesor farmakoekonomii na Uniwersytecie w Groningen, powiedział:8 „Badania te podkreślają, że postępy każdego kraju są kształtowane przez unikalną organizację systemów opieki zdrowotnej, poglądy kulturowe, inwestycje i politykę. Bariery wspólne dla szeregu krajów obejmują ograniczony dostęp do szczepień, dezinformację, opór lub niechęć wobec szczepień, zróżnicowane zalecenia ze strony świadczeniodawców oraz normy kulturowe. Rozwiązanie tych problemów może rozszerzyć działania w zakresie profilaktyki, badań przesiewowych i programów leczenia, zwłaszcza w krajach o niskim poziomie zaszczepienia (…). Każdy kraj może dążyć do eliminacji raka szyjki macicy jako problemu zdrowia publicznego. Raport podkreśla, że profilaktyka jest zarówno koniecznością zdrowotną, jak i korzyścią ekonomiczną, a także, że przynosi ona korzyści zarówno natychmiastowe, jak i długoterminowe.”
Ten raport badawczy, oparty na danych pochodzących z 13 różnych krajów (Austria, Brazylia, Chiny, Francja, Niemcy, Meksyk, Polska, Rumunia, Arabia Saudyjska, Republika Południowej Afryki, Korea Południowa, Niderlandy oraz Filipiny) wskazuje na znaczące obciążenie ekonomiczne związane z nowotworami i innymi chorobami wywoływanymi przez wirusa HPV we wszystkich analizowanych państwach. Wybór krajów został dokonany z myślą o odzwierciedleniu różnorodności systemów opieki zdrowotnej, strategii szczepień, uwarunkowań kulturowych, regionów geograficznych oraz sytuacji epidemiologicznej. Podkreślono, że oprócz pozytywnego wpływu na ludzkie życie, zapobieganie nowotworom i chorobom związanym z HPV mogłoby przynieść każdemu z tych krajów oszczędności sięgające milionów dolarów rocznie, zaznaczając, że przedstawione wysokie koszty można również interpretować jako ostrożne szacunki, ze względu na ograniczoną dostępność danych dotyczących innych schorzeń związanych z HPV, wykraczających poza raka szyjki macicy i kłykciny kończyste.”9
Choroby związane z wirusem HPV generują istotne obciążenie ekonomiczne, które w analizowanych 13 krajach jest znaczące, choć różni się w zależności od wielkości populacji oraz wskaźnika rozwoju społecznego (HDI). Na przykład, całkowite koszty leczenia raka szyjki macicy w ciągu życia (lifetime total costs) wahają się od 7,4 miliarda dolarów w Chinach, 644 milionów dolarów w Meksyku, po 10,5 miliona dolarów w Niderlandach oraz 15,2 miliona dolarów w Polsce (dane z 2022 r.), natomiast całkowity koszt opieki zdrowotnej dla jednej pacjentki w ciągu życia (lifetime cost per case) z rakiem szyjki macicy wynosi około 4000 dolarów.10 Gdy zagłębimy się w statystyki, widzimy, że w Polsce całkowite roczne obciążenie ekonomiczne związane z HPV w 2024 roku wynosi około 135 milionów euro, czyli około 578,9 milionów złotych (2024 r.).11
Pięć lat przed terminem osiągnięcia celów WHO 90-70-90 do 203012 w ramach eliminacji HPV, poziom zaawansowania krajów w realizacji tych celów jest bardzo zróżnicowany.13 Polska potrzebuje narodowego Planu Eliminacji Wirusa HPV – jest to jedno z kluczowych zadań w obszarze zdrowia publicznego. Opracowanie kompleksowego, wieloletniego planu powinno obejmować stałe monitorowanie poziomu zaszczepienia, rozwój infrastruktury medycznej oraz intensyfikację działań edukacyjnych. Plan musi również uwzględnić przekazywanie wiedzy nt. skuteczności i bezpieczeństwa szczepień, a także zapewniać pacjentom rzetelne informacje dotyczące dostępnych ścieżek diagnostyczno-szczepiennych – w tym gdzie i w jaki sposób można się zaszczepić. Skutecznie wdrożony plan eliminacji HPV przyczyni się również do przyspieszenia realizacji założeń Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030, w tym osiągnięcia celu zaszczepienia 60% dziewcząt i chłopców w wieku dojrzewania do końca 2028 roku.14 Długoterminowo może to pozwolić na zmniejszenie zachorowalności na raka szyjki macicy oraz eliminację tego nowotworu jako istotnego problemu zdrowia publicznego w Polsce.
Zrozumienie społeczno-ekonomicznego wpływu chorób związanych z HPV ma kluczowe znaczenie. Oprócz wysokich, bezpośrednich kosztów leczenia choroby – obejmujących diagnostykę, terapię i długoterminową opiekę – nie można pominąć kosztów pośrednich, takich jak strata produktywności i przedwczesna śmierć. Te czynniki razem tworzą ogromne obciążenie dla systemu ochrony zdrowia i całego społeczeństwa. Dlatego działania profilaktyczne, edukacyjne i systemowe są nie tylko medycznie uzasadnione, ale i ekonomicznie niezbędne.
Raport jest dostępny pod linkiem: https://www.ascacademics.com/cases/economic-burden-of-hpv/ Raport dot. Polski można znaleźć TUTAJ.
Zachęcamy do śledzenia naszych działań i wspierania inicjatyw mających na celu zwiększenie świadomości na temat HPV oraz promowanie zdrowia wśród Polaków.
O MSD
Od ponad 130 lat podmioty z grupy MSD, znanej jako Merck w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, oferują leki i szczepionki na wiele groźnych chorób, realizując misję, którą jest ratowanie i poprawa jakości życia pacjentów na całym świecie. Zaangażowanie na rzecz zdrowia pacjentów przejawia się w zwiększaniu dostępu do opieki zdrowotnej dzięki programom i partnerstwom. Dzisiaj podmioty z grupy MSD nadal przodują w badaniach nad profilaktyką i leczeniem chorób, które zagrażają ludziom i zwierzętom – w tym nowotworów oraz chorób zakaźnych. MSD aspiruje do roli wiodącej firmy biofarmaceutycznej, prowadząc intensywne badania w skali całego globu.
W Polsce MSD działa od 1991 roku z misją dostarczania innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochrony zdrowia.
1 “HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention. The economic burden of HPV-related diseases: Poland”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025.
2 “HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025.
3 Worldwide burden of cancer attributable to HPV by site, country and HPV type – IARC – dostęp 22.04.2025.
4 Cervical Cancer Fact Sheet – World Health Organization, Published 5th March 2025 - https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cervical-cancer; dostęp 22.04.2025.
5 “HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention. The economic burden of HPV-related diseases: Poland”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025
6 Tamże.
7 20 241 823 PLN. Tamże.
8 “HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention.”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025.
9 “HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention.”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025.
10 Tamże.
11 HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention. The economic burden of HPV-related diseases: Poland”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025.
12 Global strategy to accelerate the elimination of cervical cancer as a public health problem. Geneva: World Health Organization; 2020. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
13 “HPV's Economic Burden: Unmasking the benefits of HPV prevention.”, by Prof. M. Postma, G. Tiozzo, G. Gurgel, R. Kwiatkiewicz (Asc Academics) – Published 2025.
14 Przyjęcie programu wieloletniego pn. Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030. - Prawo.pl - dostęp 22.04.2025.
